Kanda kreatinin düşüklüğü nedir nasıl tedavi edilir?

• Can Hastanesi

• 11 Ekim 2024 16:40

Kan üre azotu (BUN) ve kreatinin testleri, rutin sağlık taramalarının bir parçası olarak yapılan kan testleridir. Bu testler böbreklerinizin ne kadar iyi çalıştığını değerlendirmeye yardımcı olur. Doktorunuz herhangi bir böbrek rahatsızlığından şüphelenirse, BUN testlerine gitmeniz tavsiye edilecektir.

Yüksek BUN/kreatinin oranı böbreklere giden kan akışının azalmasına yol açan durumlardan kaynaklanıyor olabilir. BUN kanınızdaki üre miktarını ölçer. Üre azotu, karaciğerinizin yediğiniz yiyeceklerdeki proteinleri parçalamasıyla oluşan atık üründür; bu protein parçalanması BUN’u oluşturur. Genellikle, BUN böbrekleriniz tarafından çıkarılır. Böbrekleriniz düzgün çalışmıyorsa, BUN depolanır ve bu da BUN seviyelerinin artmasına neden olur. BUN seviyeleri değişebilse de, kreatinin kan seviyeleri çoğunlukla sabittir. Kreatinin, kas aşınması ve yıpranması sonucu oluşan bir atık üründür. Kreatinin, kas kasılmaları için enerji üretmeye yardımcı olan bir protein olan kreatinden üretilir. Kreatinin böbrekler tarafından vücuttan atılır. Böbreklerin anormal bir fonksiyonu olduğunda, kanda kreatinin seviyeleri artar.

BUN/kreatinin oranı nedir?

BUN/kreatinin oranı, kanda BUN ve kreatininin birbirlerine kıyasla konsantrasyonudur. BUN/kreatinin oranı, dehidratasyon , böbrek hastalıkları, bağırsak kanaması ve diğer durumlar gibi sağlık sorunlarını kontrol etmek için kullanılır.

BUN/kreatinin oranının yüksek olmasına ne sebep olur?

BUN/kreatinin normal oranı 10:1 ile 20:1 arasındadır. Tipik olarak, normal BUN ve kreatinin seviyeleri normal bir BUN/kreatinin oranıyla sonuçlanacaktır ve yalnızca bir veya diğer değerdeki değişiklikler anormal bir BUN kreatinin oranıyla sonuçlanacaktır. Ancak, aynı oranda artarlarsa yüksek BUN ve kreatinin değerleri normal bir oranla sonuçlanacaktır, bu nedenle üç değer de tanı için önemlidir.

Kan testlerinizde yüksek BUN/kreatinin oranı üç nedenden kaynaklanabilir: yüksek BUN ve normal kreatinin, normal BUN ve düşük kreatinin veya hem BUN hem de kreatinin yüksek, ancak BUN orantısız şekilde yüksek. Öte yandan, BUN kreatinin oranı kan testi düşük sonuçları, BUN’unuzun düşük ve kreatininin normal olması, BUN’un normal ve yüksek kreatinin olması veya her iki değerin de düşük ve BUN’un kreatininden orantılı olarak düşük olması nedeniyle olabilir.

Yüksek BUN/kreatinin oranı, konjestif kalp yetmezliği veya dehidratasyon gibi böbreklere kan akışını azaltan durumlardan kaynaklanabilir. BUN/kreatinin oranları hem yaşla hem de kas kütlesinin azalmasıyla birlikte artabilir. Anormal BUN-kreatinin düzeyleri altta yatan hastalıklardan kaynaklanır ve genellikle hastalığın belirtileriyle birlikte görülür.

BUN/kreatinin oranının yüksek olmasının nedenleri şunlardır:

• Dehidrasyon: Hem BUN’ı hem de kreatinin’i artırır ancak BUN’u daha fazla artırır.
• Bağırsak kanaması: Kan kaybı böbreğe giden kan hacmini ve dolaşımını azaltır, BUN’ı artırır. Ayrıca yüksek protein içeren bağırsaktaki kanın sindirimi zorlaşır.
• Hipertiroidi : BUN’ı artırır ve kreatinin düzeylerini düşürür.
• Konjestif kalp yetmezliği: Böbreklerde üre reabsorbsiyonunu artırır ve buna bağlı olarak BUN yükselir.
• Böbrek hastalıkları: Bunlar hem BUN’ı hem de kreatininini artırabilir.
• İlaçlar: İnflamasyonu tedavi etmek için kullanılan tetrasiklin ve kortikosteroidler gibi antibiyotikler BUN/kreatinin oranını artırabilir.

BUN/kreatinin düzeylerinin düşük olmasının nedenleri şunlardır:

• Yetersiz beslenme ve düşük protein alımı: Düşük protein alımı BUN üretimini azaltır.
• Hipotiroidizm : Kreatinin düzeylerini artırır.
• İleri karaciğer hastalıkları: Karaciğer üre üretmek için proteini parçalayamaz, bu nedenle BUN düşer.
• Orak hücreli anemi : Böbrekler çok az üre geri emer ve üre idrarla atılır, bu da BUN’u düşürür.
• Rabdomiyoliz : Kasların hızla parçalanmasıyla oluşan ve kreatinin düzeylerinin arttığı bir hastalıktır.
• Böbrek hasarı: Böbrekler kreatininin etkili bir şekilde filtreleyemez ve kan kreatinin düzeyleri yükselir.
• İlaçlar: Glokom , yükseklik hastalığı ve kalp yetmezliği gibi rahatsızlıklar için kullanılan asetazolamid ve diüretikler de dahil olmak üzere bazı ilaçlar BUN düzeylerini değiştirebilir.

Kreatinin oranını artıran veya azaltan faktörler nelerdir?

Birçok durum BUN kreatinin oranını artırabilir veya azaltabilir. Anormal bir BUN/kreatinin oranı teşhisi konduysa, altta yatan durumu tedavi etmek genellikle dengeyi normale döndürmelidir. Doktorunuz durumunuzu tedavi etmenin yanı sıra BUN ve/veya kreatinin seviyelerinizi değiştirmenin yollarını önerebilir.

BUN ve kreatin seviyelerini etkileyen faktörler şunlardır:

• BUN’u artıran faktörler
  • Düşük BUN’unuz varsa, fasulye veya yağsız etlerle diyet proteininizi artırın
  • Alkol tüketiminden kaçının veya alkol tüketimini sınırlayın , BUN’u artırabilir
• BUN’u azaltan faktörler
  • Uygun sıvı alımı BUN’u azaltabilir
  • Böbrek fonksiyon bozukluğuna neden olabilen obezite ve yüksek BMI, düşük BUN’a neden olur
• Kreatinin’i azaltan faktörler
  • Kreatin ve kreatin bazlı gıda tüketmemek
  • Arttırılmış diyet lifi
  • Böbrek sağlığını iyileştirebilecek kilo kaybı
• Kreatinin’i artıran faktörler
  • Arttırılmış egzersiz ve fiziksel aktivite
  • Kreatinin diyetle alımının artırılması