Temel bağışıklık, bağışıklık sisteminin vücuttaki ‘kendine ait’ ve ‘kendine ait olmayan’ hücreleri ayırt etme yeteneğini ifade eder. Bağışıklık sistemi, vücudu istilacı patojen mikro-organizmalardan ve neoplaziden koruyan, son derece iyi koordine edilmiş, uyarlanabilir bir savunma sistemi olarak kabul edilir. Bağışıklık hücreleri vücudun her yerinde bulunabilir, bağışıklık sistemi ayrıca özelleşmiş bir bağışıklık organları ağına sahiptir.
Bağışıklık sistemi, mikropların neden olduğu enfeksiyonla mücadele etmek ve hasarlarını önlemek için doku homeostazını korumak için farklı mekanizmalar kullanır. Bu mekanizmalar, spesifik istilacı patojen veya toksik ajana karşı bir yanıt başlatmak için tam entegre bir bağışıklık efektör sisteminde birlikte çalışır. Çeşitli efektör mekanizmalarının anormal düzenlenmesi kronik veya akut doku hasarına yol açabilir.
Bağışıklık sistemi, hafıza B hücrelerinin gelişimi sayesinde daha önce reaksiyona neden olan antijenleri hatırlar (hafıza). Bunlar, hızla plazma hücrelerine dönüşebilen ara, farklılaşmış B hücreleridir. Buna ek olarak, dolaşımdaki antikorlar doku sıvıları ve serumdaki antijenleri tanır.
İmmünoglobulinler (Ig) veya antikorlar plazma hücreleri tarafından üretilen glikoproteinlerdir. Antikor molekülü immünoglobulin olarak da bilinir. B hücrelerine, örneğin bakteriyel proteinler gibi spesifik immünojenler tarafından plazma hücrelerine farklılaşmaları talimatı verilir. Plazma hücreleri bakterilere, virüslere, mantarlara, parazitlere, hücresel antijenlere, kimyasallara ve sentetik maddelere karşı hümoral bağışıklık tepkilerine katılan protein yapıcı hücrelerdir. İmmünoglobulinler plazmadaki proteinin yaklaşık %20’sini oluşturur.
Bu test vücudunuzdaki immünoglobulin adı verilen belirli antikorların seviyelerini kontrol eder. Antikorlar, bağışıklık hücrelerinizin bakteriler, virüsler ve diğer zararlı istilacılarla savaşmak için ürettiği proteinlerdir. İmmünoglobulin testi bağışıklık sisteminizde bir sorun olup olmadığını gösterebilir. Bazı durumlar vücudunuzun çok fazla veya çok az immünoglobülin üretmesine neden olur. Kanınızda çok az immünoglobülin olması enfeksiyonlara yakalanma riskinizi artırır. Çok fazla olması da alerjiniz veya aşırı aktif bir bağışıklık sisteminiz olduğu anlamına gelebilir.
Kandaki IG değerinin referans aralıkları IG türüne göre değişiklik gösterir. Türüne göre değerler aşağıdaki şekliyle olabilir:
IgA testi: 0,8-3 g/L
IgG testi: 6,0-16 g/L
IgM testi: 0,4-2,5 g/L
IgE testi: 0,0002-0,002 g/L
IgD testi: 0,003-0,03 g/L
Bu değerler, kandaki immünoglobulin antikorlarının türüne göre değişkenlik gösterir. Sonuçların mutlaka doktor tarafından değerlendirilip yorumlanması gerekir.
Vücutta birkaç farklı tipte immünoglobulin antikoru üretilir:
İmmünoglobulin A: IgA antikorları akciğerler, sinüsler, mide ve bağırsakların mukoza zarlarında bulunur. Ayrıca bu zarların ürettiği tükürük ve gözyaşı gibi sıvıların yanı sıra kanda da bulunurlar.
İmmünoglobulin G: IgG, kanınızda ve diğer vücut sıvılarında en yaygın bulunan antikor türüdür. Bu antikorlar, daha önce hangi mikroplara maruz kaldığınızı “hatırlayarak” sizi enfeksiyona karşı korur.
Bu mikroplarla tekrar karşılaşılırsa, bağışıklık sisteminiz onlara saldırması ve savunma yapması gerektiğini bilir. Hekiminiz, belirli türde bakteri veya virüsler tarafından enfekte edilip edilmediğinizi anlamak için IgG testi isteyebilir.
İmmünoglobulin M: Yeni bakteriler veya diğer mikroplarla ilk kez enfekte olduğunuzda vücudunuz IgM antikorları üretir.
Bunlar vücudunuzun enfeksiyonlara karşı ilk savunma hattıdır. Vücudunuz bir istilacı algıladığında, IgM seviyeniz kısa bir süre için yükselecektir. Daha sonra IgG seviyeniz devreye girip sizi uzun vadede korumak için arttıkça, bu seviye düşmeye başlayacaktır.
İmmünoglobulin E: Vücudunuz polen veya evcil hayvan tüyü gibi zararlı olmayan maddelere aşırı tepki verdiğinde IgE antikorları üretir. Alerji kontrolü için kan testi yaptırdığınızda hekiminiz muhtemelen IgE seviyenizi ölçmek isteyecektir.
İmmünoglobulin D: Bu antikor B hücrelerinizin yüzeyinde bulunur. Kesin işlevi belli olmasa da uzmanlar IgD’nin B hücresi olgunlaşmasını ve aktivasyonunu desteklediğini düşünmektedir.
Çok fazla enfeksiyon geçiriyorsanız – özellikle sinüs, akciğer, mide veya bağırsak enfeksiyonları – doktorunuz immünoglobulin testi isteyebilir.
Aşağıdaki durumlarda da test isteyebilir:
HIV/AIDS veya multipl miyelom (bir kanser türü) veya izlenmesi gereken başka durumlar
Doktorlar bağışıklık fonksiyonunuzun anlık durumunu değerlendirmek için genellikle IgA, IgG ve IgM’yi birlikte ölçerler. Laboratuvar ortamında kan örneğiniz alınır. Kan bir tüp veya şişede toplanır. Bu testi yapmanın bir başka yolu da beyin omurilik sıvısı (BOS) adı verilen sıvıdan örnek almaktır. BOS beyninizi ve omuriliğinizi çevreler. Doktor lomber ponksiyonla bu sıvıdan bir örnek alacaktır. Bunun için bir ayakta tedavi sağlık kurumuna veya hastaneye gidersiniz. Bu alanda uzman kişi, herhangi bir ağrıyı uyuşturmaya yardımcı olmak için sırtınıza bir iğne yapacaktır.
Dizlerinizi göğsünüze doğru çekerek yan yatarsınız ya da bir masaya oturursunuz. Alt omurganızdaki iki omur arasına içi boş bir iğne yerleştirilir ve test edilebilmesi için az miktarda sıvı alınır.
Numune test için bir laboratuvara gönderilecektir. Bu işlem birkaç gün sürebilir.
Sonuçlarınıza bağlı olarak, doktorunuzun aşağıdakiler gibi başka testler yapması gerekebilir:
İmmünoglobulin seviyeniz yüksekse, bunun nedeni şunlar olabilir:
Düşük immünoglobulin seviyeleri bağışıklık sisteminizin gerektiği kadar iyi çalışmadığı anlamına gelir. Buna şunlar neden olabilir:
İmmünoglobulin seviyenizin yüksek veya düşük olması mutlaka bu durumlardan birine sahip olduğunuz anlamına gelmez.
Her kişinin testi, laboratuvarın sonuçları kontrol etmek için kullandığı yönteme bağlı olarak farklılık gösterebilir. Test sonuçlarınız hakkında mutlaka doktorunuzla konuşmalı ve bundan sonra ne yapmanız gerektiğini öğrenmelisiniz.
Bu terapi, bağışıklık sistemi zayıflamış veya başka hastalıkları olan kişilerin enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olabilir.
IVIg ile tedavi edebilecek hastalıklardan bazıları şunlardır:
Myastenia gravis veya multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklar
Kemik iliği nakli yapılan kişiler de enfeksiyonları önlemek için IVIg kullanabilir.
Neden Tercih Edilir?
Bazı insanlar bağışıklık sistemi bozukluklarının tedavisine yardımcı olmak için diğer ilaçlar (immünosupresanlar, kortikosteroidler veya biyolojik ilaçlar gibi) yerine IVIg alabilirler. Bazı durumlarda, IVIg’i immünosupresanlar veya diğer ilaçlarla birlikte de alabilirsiniz.
Vücudunuzun bağışıklık sistemi normalde enfeksiyonlara neden olan mikroplarla savaşmak için yeterli antikor üretir. Ancak bağışıklık yetmezliğiniz varsa, vücudunuz bunlardan yeterince üretemez. Bu da sizi çok hasta edebilecek enfeksiyonlar için daha büyük risk altına sokacaktır. IVIg, enfeksiyonlarla savaşabilmeniz için vücudunuzun kendi başına yapamadığı antikorları size sunar.
Lupus gibi otoimmün hastalıklarda, tedavi vücudunuzun düşük kırmızı kan hücresi sayısını yükseltmesine yardımcı olabilir. Bunlar yeterli olmadığında anemik olabilir ve kendinizi çok yorgun hissedebilirsiniz. IVIg, lupuslu kişilerin beyaz kan hücrelerinin kırmızı kan hücrelerini yok etmesini durdurmaya yardımcı olur. Miyoziti olan kişilerde tedavi, bağışıklık sisteminizin kas hücrelerini yok etmesini engelleyebilir.
Hem çocuklar hem de yetişkinler bu terapiyi alabilir.
İmmünoglobulin kan plazmanızın bir parçasıdır. İçinde mikroplarla veya hastalıklarla savaşmak için antikorlar vardır. İnsanlar kan verdiğinde, bu kısım ayrıştırılabilir. Daha sonra bu kolunuzdaki bir damar yoluyla/IV olarak size verilebilir. IVIg almanız, bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yardımcı olabilir, böylece enfeksiyonlarla savaşabilir ve sağlıklı kalma şansınız artabilir.
İmmünoglobulin, sağlıklı olduklarından emin olmak için taranan bir bağışçının kan plazmasından alınır. Plazma, hepatit ve AIDS gibi ciddi enfeksiyonlar açısından test edilir. Plazma IVIg tedavisi için kullanılmadan önce işlemlerden geçirilir. Tedavi sırasında, hazırlanmış immünoglobulin damarlarınıza infüze edilir. Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı, damarınıza girmek için bir iğne kullanır. Daha sonra ilaç bir torbadan bir tüp aracılığıyla kanınıza akabilir. Bu işlem yaklaşık 2 ila 4 saat sürer. Tedaviyi almak için muhtemelen bir hastaneye, kliniğe veya hekiminizin ofisine gitmeniz gerekecektir.
Bağışıklık sisteminizi güçlü tutmak için genellikle her 3 ila 4 haftada bir tedavi alırsınız. Kanınız bu süre içinde immünoglobulinin yaklaşık yarısını parçalayabilir, bu nedenle enfeksiyonlarla savaşmaya devam etmek için başka bir doza daha ihtiyacınız olacaktır. IVIg dozajınız kaç kilo olduğunuza bağlıdır. Standart başlangıç dozu ayda vücut ağırlığınızın 400 ila 600 mg/kg’ıdır.
Çoğu insan IVIg’yi iyi tolere eder, ancak yan etkiler arasında düşük dereceli ateş, kas veya eklem ağrıları ve infüzyonunuzdan hemen sonra baş ağrıları olabilir. İlaç aldıktan sonra geçmeyen bir baş ağrınız varsa doktorunuzu mutlaka arayın. Kurdeşen dökerseniz, göğsünüzde sıkışma hissederseniz veya hırıltılı nefes alırsanız hemen acil tıbbi yardım almanız gerekir, unutmayın.
Tedavinizden hemen sonra, vücudunuzda en yüksek miktarda immünoglobulin varken kendinizi en iyi şekilde hissedebilirsiniz. Ancak vücudunuz bunu bünyesine almaya başladıkça, kendinizi daha zayıf veya yorgun hissetmeye başlayabilirsiniz. Bir sonraki tedavinizden hemen önce kendinizi kötü hissedebilirsiniz. IVIg’den kaynaklanan ciddi yan etkileriniz varsa, subkutan immünoglobulin tedavisi veya SCIG adı verilen başka bir tedavi türüne geçebilirsiniz. Haftada bir veya birkaç günde bir derinizin altına küçük miktarlarda immünoglobulin içeren iğneler vurulursunuz. Tedavi seçenekleriniz hakkında doktorunuzla konuşup karar vermeniz gereklidir.
Sağlık Rehberi
Alerjik konjonktivit (Pembe Göz) nedir?
Magnezyum eksikliği nedir?
Yüksek Trigliserid hakkında bilmeniz gerekenler nelerdir?
Kanda kreatinin düşüklüğü nedir nasıl tedavi edilir?
Vücutta sıvı atımı nedir? Elektrolit dengesizliği tedavisi
Obezite kaç kiloda başlar?
Ödem nedir?
Çocuğum üstün zekalı mı nasıl tespit ederim?
Hemoglobin seviyesini nasıl arttırabilirsiniz?
Gastrit belirtileri nelerdir?
© 2024 Can Sağlık Grubu
