Adet Düzensizliği (Amenore) Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Adet düzensizliği ya da adet görememe (amenore) kanamanın 1. gününden başlayıp diğer regl kanamasının başlangıcına kadar olan sürelerin döngülerinde yaşanan düzensizliklerdir. Normalde ilk adet görmeyi takip eden yaklaşık bir yıllık süreden sonra ortaya çıkan kadınların olağan adet süreleri, adet düzenleri, 28 günde bir gerçekleşen 1-8 gün sürebilen aşırı yoğun ve pıhtılı olmayan vajinal kanamalar şeklindedir.

Adet görmeme AMENORE olarak bilinmektedir. Hiç adet görmeme olarak nitelendirebileceğimiz adet düzensizliği türü primer amenore ve sonradan gelişen sekonder amenore olmak üzere iki grupta incelenebilir.

Hiç Adet Görememe (Primer Amenore) Nedir?

Adetlerin hiç başlamamasıdır. Çoğu kız çocuğunda adet periyotları 9-18 yaş arasında başlar, ortalama 12 yaştır.

Ergenlik dönemindeki bir kızda meme gelişimi, pubik ve koltuk altı kıllanma belirtileri başlamış olmasına rağmen hiç adet göremiyorsa,
15 yaş üzerinde ise,

"primer amenore" den söz edilir.

Primer Amenore Nedenleri

Genital ve pelvik organların doğuştan eksik ya da kusurlu olduğu durumlarda izlenebilir.

Örneğin;

Uterus alt kısmını oluşturan serviks bölümünün aşırı darlığı ya da bütünüyle kapalı olması,
Hymenin açık yada kapalı olması,
Uterus ve/veya vajinanın yokluğu,
Vajinal perde (septum) oluşumu,
Hormonal nedenler; beyin – troid – overleri kapsayan hormonal sistemdeki salgılama ya da fiziksel problemler,
Anoreksi,
Kronik hastalıklar (Kistik fibrosis, kalp hastalıkları)
Genetik bozukluklar,
Enfeksiyonlar
Kötü beslenme
Tümörler
Diğer doğumsal defektler:

Yukarıda belirttiğimiz açıklayıcı nedenlerin dışında çoğu olguda kesin bir neden tespit edilememektedir.

Primer Amenore Tanı ve Yöntemleri

Fizik ve genital muayene bulguları: Kullandığınız ilaçlar ve diğer destek ürünleri, egzersiz ve yeme alışkanlıklarınız, gebe olup olmadığınız gibi tıbbi özgeçmişiniz ve ailesel özgeçmişinizle birlikte değerlendirilir. Diğer araştırma süreçleri ile tanıya ulaşılmaya çalışılır.
Laboratuvar testleri: Gebelik testi yanı sıra diğer hormone testleri incelenir.
Kromozon veya genetik testler.
Beyin tomografi veya MR incelemesi.
Pelvik ultrasanografi.

Primer Amenore Tedavi Yaklaşımları

Altta yatan nedene yönelik olarak tedavi planlanır.

Doğumsal defektlere bağlı adet görememede hormonal tedavi, cerrahi veya her ikisi birlikte düşünülebilir.
Beyin tümörlerine bağlı adet görememe söz konusu ise bazı ilaçlarla tümörün küçülmesi sağlandıktan sonra cerrahi olarak çıkarılması, bazı durumlarda cerrahi sonrası radyoterapi eklenmesi gerekebilir.
Kronik sistemik hastalıklar ve yeme bozukluklarına bağlı amenore olgularında tıbbi sorunun giderilmesi adet görmeyi sağlayabilir.
Tedavi edilemeyecek amenore olgularında hormonal tedavi ile dişi anatomisine uygun gelişimin sağlanması hastanın kendisini daha iyi hissedebilmesi ve kemiklerin korunabilmesi açısından önemlidir.

Eğer genç kız ergenliğin diğer belirtilerini göstermesine rağmen 14 yaşına kadar; 15 yaşını geçmiş olmasına rağmen ergenlik belirtileri ve adet başlaması oluşmamışsa mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanıyla görüşünüz.

Adet Düzensizliği (Sekonder Amenore) Nedir?

Menopoz, emzirme ve gebelik haricinde 3 ay üst üste menstrüasyon görülmemesi durumuna sekonder amenore denir. Bu adet düzensizğilinin en yaygın nedeni gebelikte diğer nedenler üreme organları ve hormonal düzenlemeyle ilgilidir.

Sekonder Amenore Belirtileri ve Bulguları

Adet düzensizliği ya da adet görememenin yanı sıra altta yatan nedene bağlı olarak aşağıdaki bulgular söz konusu olabilir:

Meme başından süt gelmesi
Saç dökülmesi,
Baş ağrısı,
Görme bozuklukları,
Pelvik ağrı,
Yüzde kıllanma

Sekonder Amenore Nedenleri

Doğal nedenler:

Gebelik,
Emzirme,
Menopoz,

Kontraseptif:

Doğum kontrol ilaçları kullanılması; ağızdan ya da enjeksiyon şeklinde uygulanan bazı doğum kontrol ilaçları uzun sürede adet görmemeye neden olabilir. Yöntem sonlandırıldıktan sonra normale dönüş beklenir.

İlaçlar:

Antidepresan ve antipsikotik ilaçlar, kanser kemoterapi ilaçları, Hipertansiyon ilaçları, alerji tedavisinde kullanılan ilaçlar

Yaşam biçimi;

Çok düşük vücut ağırlığı,
Aşırı egzersiz: atletler ve balerinlerde rastlanabilir.
Stres,

Hormonal Bozukluklar:

Polikistik over sendromu
Troid bozukluğu
Hipofiz tümörleri
Erken menopoz

Yapısal problemler:

Uterus boşluğunda yapışıklıklar (asherman sendromu)
Kürtaj, sezaryen, miyom ameliyatları sonrasında gelişebilir.

Amenore Komplikasyonları

İnfertilite,
Osteoporoz, kemiklerde zayıflama

Sekonder Amenore Tanı ve Yöntemleri

Jinekolojik ve genel sistemik muayene:

Özellikle meme ve genital organ muayeneleri yanısıra beyin dokusundan kaynaklanan hormonal bozukluklarla ilgili ayrıntılı nörolojik muayene yapmak gerekebilir.

Laboratuvar testleri:

Gebelik testi,
Troid fonksiyon testleri (TSH, T₃, T₄)
Over fonksiyon testleri (FSH)
Prolaktin testi,
Andrejonik hormonlar; testosteron.

Görüntüleme yöntemleri:

Ultrason,
Bilgisayarlı tomografi,
MR özellikle Hipofiz MR’ı.

Sekonder Amenore Tedavi Yaklaşımı

Altta yatan hastalığa yönelik tedavi yaklaşımları uygulanır. Tümoral veya yapısal sorunların varlığı halinde cerrahi yaklaşım gerekebilir. Yaşam biçiminden kaynaklanan durumlarda hastanın kilo, stress, kontresepsiyon konularında davranış değişikliği önerilir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum (Jinekoloji)

Sağlık Rehberi

Tıbbi Birimler

Can Sağlık Grubu