Davranışsal Bağımlılık ve Kumar Bağımlılığı

DAVRANIŞSAL BAĞIMLILIK

Bağımlılık denildiğinde genellikle alkol ve madde bağımlılığı akla gelmektedir; ancak psikiyatri otoriteleri 2013 yılında davranışsal bağımlılık kavramını kabul etmişlerdir. Kumar, internet, cep telefonu, video-oyun, yeme, seks, egzersiz, alışveriş bağımlılığı davranışsal bağımlılıklar olarak kabul edilmektedir; ancak şimdilik yalnızca kumar bağımlılığı uluslararası sınıflandırma sistemi olan DSM-5’de bağımlılıklar içerisinde tanımlanmıştır.

Bağımlılığın birkaç tanımlayıcı özelliği vardır; 1-Olumsuz sonuçlarına rağmen davranışı sürdürme 2-Davranış üzerinde kontrolün azalması 3-Tekrarlayıcı şekilde aynı davranışta bulunma 4-Davranış öncesinde yoğun istek duyma. Alkol ve madde kullanımı, kısa vadeli ödüller sağlayıp davranış üzerindeki kontrolü kısıtlar. Bazı davranışlar da benzer şekilde, kişiye kısa süreli rahatlık vererek davranışı kontrol edememekle sonuçlanır. Davranışsal bağımlılıklar ile alkol ve madde bağımlılığında beyinde aynı alanlarda değişiklik ortaya çıkmaktadır.

Davranışsal bağımlılığın belirtileri nelerdir?

-Davranışa, planlanandan daha uzun süre ve sık devam etmek

-Davranışı sürekli olarak yapma ihtiyacı

-Davranışı kontrol etme, azaltma ya da bırakma konusunda başarısız girişimler

– Zamanın çoğunu davranışla meşgul olarak geçirmek

– İş, aile, okul gibi sorumlulukları yerine getirememek,

– Olumsuz sonuçlarına rağmen davranışa devam etmek

-Aynı etkiyi sağlayabilmek için davranışım sıklığını ve miktarını arttırmak

– Davranış yapılamadığında kişinin gergin, huzursuz, sıkıntılı hissetmesi

Tedavisi nasıldır?

Diğer bağımlılık türleriyle benzer şekilde tedavi edilmektedir. Kişinin tedaviyle ilgili isteğinin olması çok önemlidir. Psikoterapi ve ilaç tedavisi tedavide kullanılan yöntemlerdir.

KUMAR BAĞIMLILIĞI

Kumar, temelinde isteyerek riske girme olan, kazanç amacı ile oynanan, kazanan ve kaybeden tarafların olduğu, kar ve zararı şansa bağlı olan oyun olarak tanımlanabilir. Kumar bağımlılığı, kişisel, ailevi ve mesleki hedefleri bozan, kişiye, aileye ve topluma büyük zararları olan bir bağımlılıktır.

Kumar bağımlılığında kişi;

İstediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek ve daha çok kumar oynamaya ihtiyaç duyar,
Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz ya da kolay kızan biri olur,
Kumar oynamayı denetim almak, bırakmak ya da durdurmak için, yineleyen, sonuç vermeyen çabaları olmuştur,
Sık sık kumar oynama üzerinde düşünür durur ( geçmişteki kumar oynama yaşantıları, bir sonraki kumar oynama girişimini tasarlamak, para bulma yollarını düşünmek gibi…)
Sıklıkla sıkıntı duyarken kumar oynar,
Para kaybettikten sonra kaybettiklerini kazanmak için tekrar kumar oynar,
Ne denli kumar oynadığını gizlemek için yalan söyler,
Kumar nedeniyle önemli bir ilişkisini, işini, eğitim ya da iş olanağını tehlikeye atmış ya da kaybetmiştir,
Kumar oynadığı için düştüğü umutsuz parasal durumlardan kurtulmak için başkalarının parasal destek sağlamasını bekler.

Tedavisi nasıldır?

Kumar oynayan kişi bağımlılık tedavisine başvurmaktan çekinmemelidir. Kumar bağımlılığı, kişinin kendisini olduğu kadar ailesini ve toplumu da derinden etkiler; bu nedenle bunu bir halk sağlığı sorunu olarak kabul etmek gerekir. Tedavisi mümkündür; genellikle alkol- madde bağımlılığında uygulanan model uygulanmaktadır. Tedavi için kişinin bağımlı olduğunu kabul etmesi ve tedaviyi kendisinin istemesi gerekmektedir.

Psikiyatri

Sağlık Rehberi

Tıbbi Birimler

Can Sağlık Grubu