Ertesi Gün Hapı Nedir?

• Can Hastanesi

• 28 Aralık 2023 11:38

Acil doğum kontrol hapı, bazen ertesi gün hapı olarak da adlandırılır, herhangi bir doğum kontrolü uygulanmayan cinsel ilişkiden sonra veya doğum kontrolü başarısız olduğunda oluşan gebeliği önleyebilir. Acil doğum kontrol hapı herkes için uygun değildir. Hapın türüne bağlı olarak, cinsel ilişkiden sonraki 3 veya 5 gün içinde almanız gerekir. Acil bir hapı ne kadar erken alırsanız, işe yaraması o kadar olasıdır.

Korunmasız cinsel ilişki sonrasında planlanmayan gebelik durumlarını önlemede etkili olan ve kadınlar tarafından ağız yoluyla alınan ilaçlardır. İçeriğindeki progesteron hormonu sayesinde gebelik oluşumu engellenmiş olur. Ertesi gün hapları, hamileliği sonlandırmaz, öncelikli olarak yumurtlamayı geciktirerek veya önleyerek çalışırlar.

• Düzenli kullanım gerektirmez, sürekli ve uzun süreli kullanımı önerilmez.
• Yalnızca cinsel ilişki sonrasında kullanılır.
• Doğum kontrol yöntemi olarak algılanmayıp, acil korunma yöntemi şeklinde düşünülmelidir.
• Uzun süreli kullanımı herhangi bir koruma sağlamaz. Riskleri önlemek amacıyla en fazla ayda 1 doz olacak şekilde sınırlandırılmalıdır.
• Gebeliğin planlanmadığı durumlarda düzenli olarak etkili doğum kontrol yöntemlerinin herhangi birisinin kullanılması tercih edilmelidir.  
• Cinsel ilişkinin ardından ne kadar erken sürede alınırsa o derece etkili olacaktır. Birlikteliğin üzerinden zaman geçtikçe başarı oranı düşecektir (genel olarak ilişkiye girdikten sonraki 72 saat içinde kullanılması gerekmektedir. Önerilen cinsel ilişkinin hemen ardından alınmasıdır),
• Cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemede koruyuculuğu yoktur.
• Ertesi gün hapının alınması için herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanıyor olmak veya olmamak önemli değildir. İlaç alımını takiben öncesinde kullanılan mevcut doğum kontrol yöntemleri uygulamaya devam edilmelidir.

Ertesi gün hapları eczanelerden reçetesiz olarak alınabilmektedir. İlaç markalarına göre kullanım şeklinin değişmesine bağlı olarak prospektüslerinin mutlaka okunması gerekmektedir (bazıları tek doz bazıları çift doz olarak alınır).

Ertesi gün haplarının hamileliği önlemede, fazla kilolu veya obez kadınlarda fazla kilosu olmayan kadınlarda olduğu kadar etkili olmayacağına dair bazı çalışmalar vardır.

Ertesi gün hapı neden tercih edilir?

• Korunmasız cinsel ilişki sonrası,
• Kondom yırtılması,
• Düzenli kullanılan doğum kontrol yönteminin atlanıp unutulması,
• Mevcut korunma yönteminin yeterliliğinden emin olmama durumu,
• İstenmeyen cinsel birliktelik sonrası.

Ertesi gün haplarının yan etkileri neler olabilir?

• Adet düzensizliği
• Ara kanamalar
• Lekelenmeler
• Memelerde hassasiyet
• Bulantı-kusma (ilaç alındıktan sonraki ilk birkaç saat içerisinde kusma olursa, aynı dozda ilacın etkinliğini gösterebilmesi için yeniden alınması gerekmektedir)
• Baş ağrısı, Baş dönmesi
• Karın ağrısı, Karın bölgesinde şişkinlik, kramplar
• Yorgunluk, halsizlik

Ertesi gün hapı kullanmak adetinizi bir haftaya kadar geciktirebilir. Ertesi gün hapını aldıktan sonra üç ila dört hafta içinde adet görmezseniz, hamilelik testi yaptırmalısınız. Normalde, ertesi gün hapını kullandıktan sonra mutlaka kadın doğum uzmanına başvurmanız gerekmez. Bununla birlikte, ertesi gün hapını aldıktan üç ila beş hafta sonra bir haftadan uzun süren kanamanız, lekelenmeniz veya şiddetli alt karın ağrınız varsa, kontrole gitmeniz gerekmektedir. Bunlar, düşük veya döllenmiş yumurtanın uterusun dışına, genellikle fallop tüpüne (dış gebelik) yerleştiğinin göstergesi olabilir.

Ertesi gün hapı ne zaman alınmalıdır?

Ertesi gün hapının en iyi şekilde işe yaraması için, cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede alınması gerekir. Etki edebilmesi için beş gün veya 120 saat içinde kullanmanız gerekir. Acil doğum kontrol haplarını adet döngünüz sırasında istediğiniz zaman alabilirsiniz.

Ertesi gün hapı kullanmak adetinizi bir haftaya kadar geciktirebilir. Ertesi gün hapını aldıktan sonraki üç hafta içinde adet görmezseniz, bir gebelik testi yapın. Çoğu zaman, ertesi gün hapını kullandıktan sonra sağlık uzmanınıza başvurmanıza gerek kalmaz. Ancak aşağıdaki belirtilerden herhangi birine sahipseniz sağlık uzmanınızı aramalısınız:

• Mide bölgesinde ağrıyla birlikte şiddetli kanama.
• Devam eden lekelenme veya düzensiz kanama.

Bunlar düşük belirtiler olabilir. Ayrıca rahim dışında oluşan ve ektopik gebelik adı verilen bir gebeliğin belirtileri de olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, ektopik gebelik hamile olan biri için hayatı tehdit edici olabilir.

Ertesi gün hapı ne kadar etkilidir?

Acil doğum kontrol hapları beklenen gebeliklerin yaklaşık %85’ini önleyebilmektedir.

Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişkiden hemen sonra alındığında en iyi etkiyi gösterir.

Ertesi gün hapı güvenli midir?

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı hafif, kısa süreli yan etkiler yaşayabilirsiniz:

• bulantı
• ağrıyan göğüsler
• baş ağrısı
• karın ağrısı
• baş dönmesi

Ertesi gün hapını aldıktan sonra 2-3 saat içinde kusarsanız, bir hap daha almalısınız.

Ertesi sabah hapı almak adet döneminizin zamanlamasını bozabilir. Bir sonraki adetiniz erken, zamanında veya biraz geç olabilir.