Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir? : Can Hastanesi

Obsesyon (takıntı), kişinin isteği dışında zihnine gelen, kişi tarafında mantıkdışı olarak değerlendirildiği halde zihninden uzaklaştıramadığı, yoğun sıkıntı ve huzursuzluğa neden olan düşünce ve imgelerdir.

Kompulsiyon ise obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak için yapılan, tekrarlayan davranış ve zihinsel eylemlerdir.

OKB, obsesyon ve kompulsiyonlardan oluşan ruhsal rahatsızlıktır. Toplumda %2-3 sıklıkta görüldüğü tespit edilmiştir. Okul öncesi çocuklar dahil herhangi bir yaşta görülebilir. Kadınlarda daha sıktır.

OKB BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bulaşma obsesyonu ve temizlik kompulsiyonu:

Kişinin vücuduna, giysilerine, eşyalarına kir, mikrop, zehir, gaita, idrar… bulaşacağı yönünde takıntılı düşünceleri ve bu takıntıların yarattığı sıkıntıyı gidermek için yaptığı temizleme davranışlarıdır. Örneğin; uzağından geçse de çöpten pislik bulaşacağı yönünde obsesyonel düşünceleri olan kişi, eve geldiğinde tüm eşyalarını çıkarıp yıkar. Kişi bu düşüncenin “saçma” olduğunu bilir ancak düşüncesini yapmaktan kendini alıkoyamaz.

Kuşku obsesyonu ve kontrol kompulsiyonu:

Ocak, kapı, pencere, elektrikli aletlerin prizde takılı kaldığı yönündeki kuşkularından emin olmak için tekrar tekrar kontrol etmesi şeklinde ortaya çıkan belirtidir. Örneğin; kapıyı açık bırakmış olabileceğinden kuşku duyan kişinin tekrar tekrar kapıyı kontrol etmesi hatta bu kontrolden emin olamayıp başkalarından da kontrol etmelerini istemesi.

Zarar verme obsesyonları:

Kişinin istemeden başkalarına kötü sözler söyleyeceği ya da fiziksel saldırıda bulunacağı şeklinde takıntılı düşünceler. Örneğin; kişinin, elinde olmadan zarar verebilir obsesyonu karşısında çocuğuyla yalnız kalmak istememesi.

Dini obsesyonlar:

Kişinin dini inançlarına zıt şekilde olan takıntılı düşüncelerdir. Kişi ibadet etmeye başladığında aklına Allah ile ilgili küfürlü düşüncelerin gelmesi örnek gösterilebilir.

Sayma ve dokunma kompulsiyonları:

“Üç kez kapıya dokunmadan çıkarsam yakınlarımın başına kötü bir şey gelir; 7 kez “tövbe” demezsem o kötü olay gerçekleşir” şeklinde düşünce ve davranışlardır.

Simetri/düzen obsesyon ve kompulsiyonları

Cinsel içerikli obsesyonlar

Biriktirme kompulsiyonları

Bu düşünce ve davranışlar birçok kişide görülebilir. Hastalık denilebilmesi için kişinin zamanı alması, kişide belirgin sıkıntıya neden olması ve günlük aktivitelerini bozması veya engellemesi gerekmektedir. Dışarıdan gelindiğinde elleri yıkamak bir hastalık değildir; ancak kişi temiz olmadığını düşünüp ellerini defalarca yıkıyorsa, musluğun başında çok zaman harcıyorsa, ellerini yıkarken yapması gereken diğer işleri aksatıyorsa hastalık olarak değerlendirilir.

OKB NASIL TEDAVİ EDİLİR?

OKB, aile, meslek, sosyal yaşamda işlev kayıplarına neden olan ve yaşam kalitesini düşüren bir hastalık olması nedeniyle tedavisi önem arz eder. Tedavide ilaç ve psikoterapi yöntemleri uygulanmaktadır.

Psikiyatri

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?

Sağlık Rehberi

Tıbbi Birimler

Can Sağlık Grubu