Yenidoğan ve Çocuklarda Kalp Hastalıkları

• Can Hastanesi

• 28 Aralık 2023 11:38

YENİDOĞAN VE ÇOCUKLARDA KALP HASTALIKLARI

Yenidoğanda Kalp Anomalileri

İntrauterin (rahim içi) yaşamın sekizinci haftasında kalbin ve başlıca kan damarlarının gelişmesi tamamlanır. Gebeliğin erken döneminde etkili olan herhangi bir zarar kardiyovasküler sistemin gelişiminde patolojiye yol açabilir. Doğumsal kalp anomalilerinin nedeni henüz iyi bilinmemekle beraber %90'ının oluşumu genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu birçok faktöre bağlanarak açıklanmaya çalışılır. 

Ailede doğumsal kalp anomalisi olan bir çocuğun bulunması, ikinci çocukta da bu hastalığın olma riskini artırır. Anne ve babada doğumsal kalp anomalisi varlığı da riski artırır. Bu nedenle aile bireylerinden herhangi birinde kalp hastalığı bulunduğunda hamilelik döneminde fetus kalbinin ekokardiyografik olarak incelenmesi doğumsal kalp anomalisinin erken tanınması ve doğumda gerekli önlemlerin alınması yararlıdır.   

Doğumsal Kalp Hastalığı (DKH) Nedir?

Anne karnında, bebeğin kalbinin oluşumu esnasında çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan; çoğunluğunda kalbin yapısal bozuklukları olan hastalıklardır.

Doğumsal Kalp Hastalığı Neden Oluşur?

Neden oluştuğu tam olarak bilinmemekle beraber. Aşağıdaki faktörler bazı durumlarda etkilidir:

1. Genetik Faktörler

• Kromozom anomalileri (Down sendromu, Turner sendromu gibi her ikisinde de %50 civarında DKH görülebilir.)
• Tek gen mutasyonları

2. Çevresel Faktörler 

• İntrauterin enfeksiyonlar: Annenin hamileliğinde bebeğe geçen enfeksiyonlar (kızamıkçık, kabakulak vs.)
• Hamile annenin hekim önerisi dışında kullandığı bazı ilaçlar, sigara kullanımı, alkol kullanımı, annede diyabet hastalığı, bağ doku hastalıkları varlığı gibi..

3. Ailesel Faktörler: Ailesinde, özellikle birinci derece akrabalarda (anne, baba, kardeşlerden biri) doğumsal kalp hastalığı olanların bebeklerinde veya kardeşlerinde daha sık görülür. 

Genetik yatkınlığı olan kişilerde, bir takım virüs, ilaç kullanımı gibi çevresel tetikleyicilerle doğumsal kalp hastalığı sıklığı artar.

Doğumsal Kalp Hastalığı Nasıl Belirti Verir?

Kalp hastalığı olan çocuk sıklıkla; 

• Morarma, 
• Nefes darlığı, 
• Sık nefes alma,
• Çabuk yorulma, 
• Aşırı terleme, 
• Çarpıntı, 
• Göğüs ağrısı, 
• Beslenme güçlüğü, 
• Sık solunum yolu enfeksiyonları, 
• Bayılma gibi yakınmalarla hekime getirilir. 

Bazen de üfürüm dışında hiçbir belirti olmayabilir. Doğumsal kalp hastalıkları spor muayenesi, ritim düzensizliği, üfürüm duyulması, kalp seslerinde anormallik gibi nedenlerle yapılan muayene esnasında tesadüfen saptanabilir.

Doğumsal Kalp Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Hastalığın en önemli tanı yöntemi şikayetlerin ayrıntılı sorgulanması ve fiziki muayene yapılmasıdır. Ardından istenecek tetkikler genellikle şunlardır:

• Kan tetkikleri (hemogram ve düşünülen tanıya göre istenecek özel tetkikler)
• EKG 
• Gerekirse akciğer grafisi
• Ekokardiyografi 
• Ekokardiyografi sonucuna göre:

Kateter anjiyografi

Bilgisayarlı tomografi

MR gibi başka tetkikler de istenebilir.

Doğumsal Kalp Hastalıkları Nelerdir?

Doğumsal kalp hastalıkları yapısal olanları

Şantın (kan karışımının) varlığına göre: Şantlı-Şantsız

Siyanozun (morarmanın) varlığına göre: Siyanotik-Asiyanotik

***Yenidoğanda siyanoz acil tanı ve tedavi yaklaşımı gerektirir. Siyanoz nedeninin acil olarak akciğer ya da kalp kaynaklı olup olmadığını belirlemek gerekir. 

Nasıl Tedavi Edilir?

Doğumsal kalp hastalıklarının çeşitli sınıflandırması vardır. Bu sınıflandırmalara göre çocuk hastalar tanısına göre, her hasta için özel bir şekilde tedavi planlaması yapılır.

Günümüzde bu tedaviler hastalığın tipi ve şiddetine göre;

• Aileye gerekli bilgilendirme yapıldıktan sonra sadece belirli aralıklarla (periyodik) kontrollerle
• Bazı hastalara sadece özel aşı, beslenme, aktivite kısıtlanması gibi genel öneriler.
• İlaç tedavisi
• Hastalığın tanısına göre kişiye özel tedaviler planlanır. (kateter anjiyo, ameliyat ile tedavi vb. yöntemler ile)