VARİS
Varis Nedir?
Varis oluşumu damar genişlemesi olarak bilinen damarların şişmesi ve kan toplanması olarak ifade edilir. Toplardamarlardaki kapakların iyi çalışmaması nedeniyle, damarların kalıcı biçimde genişlemesidir. Çoğunlukla bacaklarda görünür ve sıklıkla kadınlarda karşılaşılır.
Varis Nedenleri Nelerdir?
Variste kalıtsal faktörler önemlidir. Ebeveynlerde varis bulunması, varisin görülme olasılığını artırır. Hastaların üçte ikisinde ailesel geçiş görülür.
Gebelikte ve doğum kontrol hapı kullanımında daha sık görülebilir.
Hareketsizlik ve uzun süre ayakta durma varis oluşumunu artırır. Ofiste çalışanların arada kalkıp hareket etmeleri gerekir. Kanın toplandığı bacakları rahatlatmak için günde en az 45 dakikalık yürüyüşler kan dolaşımını arttırarak, varis oluşumunu önlemeye yardımcı olacaktır. Uzun süren yolculuklar da ayaklarda şişlik ve ağrıya; sonrasında varis oluşmasına neden olabilir.
Sıcak varislerin düşmanıdır. Aşırı sıcak suyla banyo, sauna ve hamam kullanmaktan kaçınmak gerekir. Sıcağın aksine soğuk; varisli damarları daraltır, rahatlatır, şişlikleri, ağrıları hafifletir. Soğuk suyla masaj yapabilirsiniz.
Varisin nedenlerinden birisi de aşırı kilodur. Vücudun taşıyabileceğinden fazla kiloda olmak, damar içi basıncı artırır. Fazla kilolardan kurtulmak varis oluşmasını önleyecektir.
Uzun topuklu ve sert tabanlı ayakkabı kan dolaşımına engel olur ve bu da varis riskini artırır.
VARİS TİPLERİ
Genellikle 3 tip olarak gruplandırılır.
Büyük varisler: 4-15 mm arasındadır, deri üzerinde doğrudan çıkıntı yaparlar.
Orta boy varisler: 2-4 mm arasındadır, deri üzerinde hafif çıkıntı yaparlar.
Kılcal varisler: 1-2 mm’den küçük kırmızı ve mor renklidir, deride çıkıntı yapmazlar.
VARİS TANISI VE TEDAVİSİ
Varis gözle görülür derecede belli olan bir hastalıktır. Ancak hekim, muayene sonrası ayrıntılı teşhis için ultrasonografi isteyebilir veya kendisi yapabilir. Hekim kendi muayene bulguları ve hastanın beklentilerini dikkate alarak, tedavi yöntemlerinin birisini veya birkaçını aynı hastada uygulayabilir.
- • İlk adım genellikle varis çorabı olmaktadır. Varis çorabı, genişleyen damarların desteklenmesini sağlar. Bu sayede ağrılarınız azalacaktır.
- • Bacaklarınızı yukarı kaldırmanız da, toplardamarlarınızda biriken kanın yayılmasını sağlayacaktır.
- • Skleroterapi ve Köpük Tedavisi: Genişlemiş olan damarların içine kimyasal bir maddenin enjekte edilmesiyle yapılmaktadır. Varisin büyüklüğüne göre ilaç yoğunluğu ayarlanır. Damar çapı geniş ise ilaç, hava ile karıştırılarak köpük haline getirilir. İlacın yarattığı reaksiyon ile varisli damarlar büzülür ve yapışır. Bu tedavi yöntemi, varisler üzerinde oldukça etkili bir yöntemdir. Kılcal, orta ve hatta büyük varislere uygulanmaktadır.
- • Lazer ve Radyofrekans ile Endovasküler (Damar İçi) Ablasyon: Orta ve büyük damarların tedavisinde daha çok kullanılır. Damar içine özel bir kateter ile girilir. Radyofrekans ve lazer, damar duvar yapısını ısı ile tahriş eder ve varisli damar duvarının yapışması sağlanır. Özellikle iç varislerin tedavisinde etkindir.
- • Damar İçi Yapıştırıcı – Zamk Uygulaması: Son yıllarda en çok tercih edilen uygulamalardan birisidir. Damar içi lazer ve radyofrekans uygulamasında olduğu gibi, kateter ile damara girilir. Damar içine zamk verilir ve bası uygulanarak damarın yapışması sağlanır.
- • Lazer ile Cilt Uygulaması: Ciltteki ince ve kılcal varislerin, bu uygulamalar ile silinmesi mümkündür. Yüzdeki kılcal damar genişlemelerine de uygulanır ve etkin sonuç verir. Lezyonların yoğunluğuna göre birkaç seans gerekebilir.
- • Varis Operasyonu: Bu yöntemde, varis oluşturan toplardamarlar ameliyatla çıkarılmaktadır.
Varis Hastaları İçin Faydalı Yaşam Tarzı Önerileri
- • Sağlıklı yaşamın gereği olarak, düzenli uygulayacağınız bir egzersiz edinin.
- • Eğer ailenizde varis hastalığı varsa, bu, sizin de bu hastalıkla karşılaşma olasılığınızın yüksek olduğu anlamına gelir. Özellikle kadınlar gebelik döneminde büyük risk altındadır ve mutlaka korunma önlemi alınmalıdır. (varis çorabı, bol sıvı alımı, egzersiz vb)
- • Gebelik dönemi, sadece ailesinde varis hastalığı olanlar için değil; bebeğin büyüdükçe karındaki toplardamara baskı yapması, hormonal değişiklikler, kilo problemleri, kabızlık gibi sorunlar nedeniyle tüm kadınlar için varislerin en çok belirginleştiği dönemdir. Bu nedenle koruyucu önlemlerin alınması faydalıdır.
- • Varis şikayetlerini en etkin bir şekilde azaltan yöntemlerden birisi bacak elevasyonudur (yükseltme). Bu uygulama bacak altına orta sertlikte destekler konularak ve bacaklar göğüs seviyesinin üzerinde olacak şekilde yapılmalıdır.
- • Sigara ve alkol tüketimini azaltmanın, şikayetlerin azalması ve genel sağlık için katkısı belirgindir.
- • Beli sıkan dar kıyafetler, bacağın belirli bölgelerini sıkan kıyafetler, çok yüksek topuklu ayakkabılar, varisli kişiler için uygun değildir. Bu tür kıyafetlerin sık kullanıldığı dönemlerde şikayetlerde artma meydana gelecektir.
- • Bacak bacak üstüne atarak oturmak, venöz yetmezliği olan kişilerin şikayetlerinde artmaya neden olabilir.
- • Sıcak uygulamalar damarların genişlemesine neden olduğu için; çok sıcak termal sular, bacağa uygulanan sıcak masajlar, sauna ve banyoda aşırı sıcak su kullanımı da kaçınılması gerekenler arasındadır.
- • Karın içi basıncı artıran tüm durumlar (obezite, kabızlık, ağır kaldırmak) varis hastaları için zararlıdır ve kesinlikle önlenmelidir. Çoğu hastada obezite ve çoğunda da kabızlık şikayetlerin ilerlemesinde baş sorumludur.
- • Uzun süre ayakta ve oturarak çalışan kişilerin, varis olma olasılığı artar. Bu kişiler çalışma sırasında uygulayacakları egzersizler ile bacak toplardamarlarındaki kan dolaşımını artırabilirler.
Varis ve Beslenme
- • Kalori alımını kısıtlayın. Yüksek kalori = Obezite = Varisli bacaklar. Vücut ağırlığının %10 kaybı ile varisli damarlarda iyileşme olur.
- • C vitamininden zengin gıdalar tüketin. Damar duvarında bolca bulunan kollajen ve elastinin yapımı için C vitamini gereklidir. E vitamini ile birlikte alındığında etkinliği artar. E vitamini, ayrıca kanın akışkanlığını artırır.
- • Liften zengin gıdalar tüketin. Lifler gıdaların sindirilmeyen kısmıdır. Atıkların geçişi daha kolay olur, bağırsak duvarı ile teması azalır ve kabızlığı önler. Divertikül ve hemoroid gelişimini de azaltır. Kabızlık, toplardamar içindeki basıncı artırarak varisleri ilerletir.
- • Bol sıvı alın. Özellikle lifli gıdalar ile bol sıvı alınması gereklidir. Yaz dönemlerinde; kayıpları karşılayacak şekilde sıvı alınması gerekir.
- • Flavonoid içeren gıdalar tüketin. Flovonoidler meyve ve sebzenin rengini veren bileşiklerdir. Flovonoid tüketimi ile varis iyileşmesi arasında bağlantı tespit edilmiştir. Bazı varis ilaçlarının içeriğinde de bulunur.
- • Magnezyumdan zengin gıdalar tüketmek varis tedavisinde önemlidir. Magnezyum eksikliği, varis hastalarında görülen krampları, huzursuz bacak problemlerini artırabilir. Muz, avokado, turpgiller bol magnezyum içerdiğinden tüketilmesi faydalıdır.
Varis ve Egzersiz
Egzersiz, varisten korunmanın ve varis tedavisinin en temel unsurudur. Toplardamarlar, bacaklardaki kullanılmış kanı yer çekimine karşı yukarı taşırken en önemli desteği bacak kaslarından alırlar. O nedenle, iyi çalışan ve aktif bacak kasları varislerin oluşumunu önlediği gibi; mevcut varislerden kaynaklanan şikayetlerin azalmasında da yardımcıdır. Yürüme, yüzme, bisiklete binme, pilates, tenis gibi bacak kaslarını çalıştıran sporlar uygundur. Günlük ritimli yürüyüşler kolay bir spordur.
Varis ve Yaz Mevsimi
- • Sık sık yüzün. Yüzmek, tüm vücudu olduğu gibi bacak kaslarını da çalıştırır. Varisler için en faydalı egzersizlerdendir.
- • Aşırı sıcaktan korunun ama güneşlenmekten korkmayın. Güneşlendikten sonra bacaklarınızı hafif soğuk su ile yıkayın.
- • Alkol, kolalı ve kafeinli içecekleri azaltın. Bunlar kabızlığı artırır. Obezite ve sıvı kaybına neden olarak varislere zemin hazırlar.
- • Beli sıkan dar kıyafetler yerine daha rahat kıyafetler tercih edin.
- • Sabah ve akşam yürüyüşleri ile bacaklarınızı çalıştırın.
- • Günde en az 3 kez 15 dakika olmak üzere bacaklarınızın altına yastık koyarak, bacaklarınız göğüs seviyesinin üstünde olacak şekilde dinlenin.
- • Sindirimi zor, ağır ve karbonhidratlı yiyecekler yerine, bol lifli sebzelere, zeytinyağlılara, balığa ve flovonoid içeren meyvelere ağırlık verin. (Çilek, böğürtlen, yaban mersini vb.)
Bol C vitamini alacağınız gıda ve içecekler tüketin. (Kuşburnu, hibiskus çayı, limonata, kivi vb).
