Beyin Tümörü, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Hakkında Her Şey : Can Hastanesi

Can Hastanesi
28 Aralık 2023 11:38

Beyin hücrelerinin kontrolsüz büyümesi sonucu oluşan beyin tümörleri, iki şekilde ortaya çıkabilir. Bunlardan biri beynin kendine ait tümörleri diğeri ise vücudun başka bir yerinde oluşmuş olan kanserin beyne metastazı ile oluşan tümörlerdir.

Beyinin kendine ait tümörleri iyi huylu (benign) ya da kötü huylu (malign) olabilir. İyi huylu beyin tümörleri beynin içerisinde giderek büyür, yer işgal eder, düzgün sınırlıdır ve genellikle kapsüllüdür. İyi huylu tümörler yerleşim yerine göre tamamen çıkarılabilir.

Kötü huylu tümörler ise beyinin içerisine parmak şeklinde girerek yayılmıştır. Bu nedenle sınırları pek belirgin değildir. Tamamen çıkarılmaları çoğu kez mümkün olmaz.

Beyinde gördüğümüz diğer tümörler ise metastaz yapmış olanlardır. Beyinde görülen tümörlerin %80’i metastazdır. Sıklıkla akciğer, meme, prostat kanserlerinden sonra görülür.

Metastazın kelime anlamına bakacak olursak, gelişen tümör dokusuna ait hücrelerin zamanla kendisine en yakın damar dolaşımına geçerek bulunduğu kısımdan vücudun farklı bir dokusuna ulaşması ve burada gelişmeye devam etmesine metastaz denir.

Diğer bir yönden, beyin tümörlerinin (yani oluşabilecek kanserlerin) mümkün olduğu kadar erken saptanması ve tedavi edilmesi için erken dönemde kanser taramalarının yapılması hasta açısından hayati değer taşımaktadır.

Beyin tümörü neden olur?

Vücudumuzdaki organlarda olduğu gibi beynimizdeki hücrelerde de tümör oluşabilmektedir. Hücreler de aynı insanlar gibi doğar, gelişir, büyür ve yaşlanıp ölürler. Fakat bu normal durum bazı zamanlarda tam tersi yönde seyreder ve bu işlemler farklı gelişim gösterir. Bu durumda, çeşitli problemler meydana gelebilir.

Örnek olarak, ihtiyaç olmayan hücreler oluşabilir ya da oluşan hücreler zamanında ölmeyebilir buna bağlı olarak da hem gereksiz hem de fazla hücre birikimi kümelenmeye sebebiyet verebilir. Bu kümelenmenin diğer bir adı da tümör olarak geçer. Her tümöre kanser denilmediğinden dolayı, beyinde oluşan kümelenmeye beyin tümörü denilir.

Pediatrik (Çocuklarda) Beyin Tümörü Belirtileri

Beyin tümörleri lösemi ile birlikte çocukluk çağında en çok görülen hastalıklardan biridir. Bu tümör çeşitleri yetişkinlerde çok nadir olarak görülür çünkü genellikle embriyo döneminde oluşup doğumdan sonra yok olurlar. Çocukluk dönemindeki beyin tümörleri ile ilgili önemli bir diğer bilgi ise tüm çocukluk çağı hastalıklarının %20’sini oluşturmalardır.

Genel olarak da beyin sapında ve beyincikte görülürler. Vakaların ortalama yarısında kötü huylu tümörler bulunmasına karşılık, tedavi sonucu elde edilen başarılar yetişkinlere göre çok daha fazladır. Ameliyat sonrası çıkarılan tümörler ve takip eden tedavi yöntemleriyle birlikte günümüzde oldukça başarılı sonuçlar elde edilmektedir.

Pediatrik Beyin Tümörü Vakfı'na göre, ABD'de yaklaşık 4.200 çocuğa beyin tümörü teşhisi konulmaktadır. Beyin tümörü teşhisi konulan çocukların yüzde yetmiş ikisi 15 yaşından küçüktür.

Bu beyin tümörlerinin çoğu beynin posterior fossasında (çok önemli arter ve venlerin yer aldığı küçük bir anatomik oluşum) ya da beynin arka kısmında büyümektedir. Çocuklarda genellikle hidrosefali (beyinde sıvı birikmesi) veya yüzün ya da vücudun düzgün çalışmaması gibi belirtiler görülmektedir.

En Sık Görülen Beyin Tümörü Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler beyin tümörünün konumuna bağlı olarak değişir, ancak genel olarak aşağıdaki belirtiler görülmektedir:

Yeni başlamış ve sıradan olmayan şiddetli baş ağrıları
Açıklanamayan mide bulantısı ve kusma şikayetleri
Görme, işitme problemleri
Denge kaybı,
Konuşma bozuklukları
Kollarda veya bacaklarda veya ikisinde de his ve güç kaybı
Yorgun hissetme
Emirlere uymama
Karar vermede zorluk çekme
Ani kişilik ve davranış bozuklukları
Bilinç bulanıklığı
Nöbet geçirme

İyi Huylu (Benign) Tümör Nedir?

Bu tümörler beyin zarlarında yani menengiom bölümünde veya beyin içerisindeki sinirlerde ya da diğer bir isimle schwanom bölgesinde oluşan tümörlerdir. İyi huylu beyin tümörlerinde cerrahi tedavi ile tümör %90’ların üzerinde tamamen çıkarılır.

Tedaviden sonra tekrarlayan tümör oluşumu genellikle hiç görülmez. Ancak cerrahi sırasında alınamayan bir parça varsa, bu kitle çok tehlikeli ve zor bir bölgedeyse o zaman o parça ilerleyen zamanlarda tekrardan büyüyebilir. Ancak iyi huylu beyin tümörlerinin cerrahi tedavisi çok ciddi oranda iyi sonuç vermektedir. Hastalar çok kısa bir süre içerisinde hiçbir şey olmamış gibi günlük yaşantılarına dönmektedirler.

Kötü Huylu (Malign) Tümör Nedir?

Kötü huylu beyin tümörleri anormal veya hızla büyüyen beyin tömürleri olup kanser hücreleri içermektedirler. Bu tümörler hızla büyüdüklerinden dolayı sağlıklı beyin hücrelerinin içerisine yayılarak insan hayatını tehdit ederler.

Bu tümörleri ağaçlara benzetebiliriz. Tıpkı ağaçlar gibi sağlıklı beyin dokusuna kök salarak yayılırlar ve bu dokulardan beslenirler. Bu grup içindeki tümörler, metastazdan sonra en çok karşılaşılan tür olarak bilinir.

Bu tür tümörler genellikle beynin ve sinirlerin kritik yapılarına yakın bölgelerde oluştuklarından dolayı tedavilerinde de hassas ve maksimum güvenlikli yöntemler kullanılmaktadır. Bu sebeplerden dolayı “Nöronavigasyon” ve “Stereotaksik Cerrahi” yöntemleri kullanılabilir.

Beyin Tümörü Nasıl Anlaşılır? Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Beyin tümörünün tanısında genellikle iki yöntem kullanılır:

Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Manyetik Rezonans (MR)

BT veya MR görüntüleme yöntemleri ile beyin kanamasının yeri ve özellikleriyle ilgili geniş bilgi sağlanabilmektedir.

Beynin içinde veya çevresinde kanama görülürse, kanamanın nedenini belirlemeye çalışmak için daha fazla test gerekebilir. Bu ek testler, anormal kan damarlarının olup olmadığının yanı sıra tanı ya da tedavide bir sonraki adımın belirlenmesine yardımcı olabilir.

Beyin Tümörü Tedavi Yöntemleri

Beyin tümörlerinin tedavisinde temel olarak 3 ayrı yöntem kullanılmaktadır. Bunlar; beyin ameliyatı, ilaç tedavisi ve radyasyon tedavisidir. Bu yöntemlerden genellikle beyin ameliyatı yöntemi ön plana çıkmaktadır. Bunun nedeni ise tümörlerin genellikle kafatası içinde beyne baskı yapmaları ve iç basıncı arttırmalarıdır.

Cerrahi Tedavi (Beyin Tümörü Ameliyatı Nasıl Yapılır?)

Cerrahi tedavide tümörün çıkarılması, beyin ve sinirlerin rahatlatılması ve tümörün cinsinin saptanması için patolojik incelemeler yapılır. Üstelik günümüzde cerrahi tedavilerde son derece büyük ilerlemeler kaydedilmektedir.

Birkaç örnek vermek gerekirse; cerrahi mikroskobun kullanımı bir standart haline gelmiş, bazı tümörlerin çıkarılmasında da intraoperatif MR kullanımı önemli katkılar sağlamaktadır.

Kemoterapi (İlaçlı Tedavi)

İlaçlı tedaviler alanında da son yıllarda çok önemli gelişmeler kaydedilmeye başlanmıştır. Genellikle kötü huylu tümörlerde kullanılan kemoterapiler hastaların yaşam süresini uzatırken, bazı durumlarda da tamamen iyileşme sağlamaktadır. Ancak bazen özellikle hipofiz bezi tümörlerinde olduğu gibi iyi huylu tümörlerde de ilaç tedavilerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Radyasyon (Işın Tedavisi)

Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini ve anormal beyin hücrelerini öldürmek ve tümörleri küçültmek için yüksek enerjili X ışınları kullanır. Tümör ameliyatla etkili bir şekilde tedavi edilemiyorsa radyasyon tedavisi bir seçenek olabilir.

Beyin Tümörü ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Belirti Olmasa da Beyin Tümörü Olabilir Mi?

Beyin tümörleri her zaman semptomlara neden olmaz. Aslında, yetişkinlerde en sık görülen beyin tümörü olan menenjiyom, genellikle fark edilmeyecek kadar yavaş büyür. Tümörler, beynin içindeki sağlıklı dokulara müdahale edecek kadar büyüyene kadar semptomlara neden olmaya başlamayabilir.

Beyin Tümörü Olan Hastalar İçin Hayatta Kalma Oranları Nedir?

Hayatta kalma oranları her beyin tümörü türü için farklıdır ve yaşa, ırka ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Hayatta kalma oranları aslında ortalamalara dayanan tahminlerdir.

Beş yıllık sağ kalma oranı, insanların yüzde kaçının beyin tümörü teşhisi konulduktan sonra en az beş yıl yaşadığını gösterir. Yapılan araştırmaya göre en yaygın iyi huylu (kanserli olmayan) birincil beyin tümörü türü olan menenjiyom için beş yıllık sağkalım oranları şöyledir:

14 yaş ve altındaki çocuklar için %96'nın üzerinde,
15 ila 39 yaş arası kişilerde %97,
40 yaş ve üzeri yetişkinlerde ise %87'nin üzerindedir.

Beyin Tümörleri Kalıtsal Mıdır?

Beyin tümörlerinin az bir kısmından (%5'ten az) genetik faktörler sorumludur. Bazı kalıtsal durumlar, bireyleri tümör geliştirme açısından daha büyük risk altına sokmaktadır.

Birincil Beyin Tümörleri Ne Kadar Yaygın?

Birincil beyin tümörleri (beyninizden kaynaklanan tümörler) genellikle nadir görülen tümörlerdir. Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan bir çalışmaya göre her yıl 100.000 kişiden sadece 5'ine birincil beyin tümörü teşhisi, 15 yaşın altındaki yaklaşık 4.100 çocuğa beyin ya da merkezi sinir sistemi tümörü teşhisi konmaktadır.

Beyin Tümörü Önlenebilir Mi?

Ne yazık ki beyin tümörünü önlenemez bir hastalıktır. Bununla birlikte, sigara içmek ve aşırı radyasyona maruz kalmak gibi çevresel tehlikelerden kaçınarak beyin tümörü gelişme riskini azaltabilirsiniz.

Beyin tümörü teşhisi konmuş birinci derece biyolojik bir akrabanız (kardeş veya ebeveyn) varsa, bunu sağlık uzmanınıza söylemeniz oldukça önemlidir. Beyin tümörleriyle ilişkili kalıtsal bir genetik sendromunuz olup olmadığını görmek için doktorunuza danışabilirsiniz.