Zatürre (Pnömoni)

• Can Hastanesi

• 28 Aralık 2023 11:37

En sık görülen, hekime başvurmaya neden olan, en fazla ölüme yol açabilen hastalıklar arasındadır. Özellikle çocuklarda, 65 yaş üstü yaşlılarda, kronik bir hastalığa sahip olanlarda (böbrek, şeker, kalp veya akciğer hastalığı gibi), sigara kullananlarda, bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık veya ilaç kullanımı varlığında daha sık görülmektedir.
Zatürre ( tıbbi adıyla pnömoni ) virüs, bakteri, mantar gibi etkenlerin yol açtığı, akciğer dokusunun tek veya iki taraflı enfeksiyonudur. Enfeksiyon, genellikle basit bir soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonu gibi başlar ve aşağı doğru ilerler.

Toplumda gelişen / toplum kökenli pnömoniler (TKP), tüm dünyada hastane başvurularının, tedavi giderlerinin, iş-okul günü kayıplarının ve ölümlerin önemli bir kısmından sorumludur.

Günümüzde antibiyotiklerin yaygın kullanılmasına ve etkin bağışıklama politikalarına bağlı olarak infeksiyon hastalıklarından ölümler giderek azalmakta iken toplumda gelişen pnömoniler halen yüksek hastalık ve ölüm nedenidir.

Zatürre Belirtileri Nelerdir

• Ateş, titreme, üşüme, terleme,
• Öksürük, balgam,
• Göğüs / sırt ağrısı,
• Hızlı nefes alıp verme,
• Göğüste hırıltı,
• Bulantı,
• Kusma,
• Baş ağrısı,
• Kas, eklem ağrıları,
• Halsizlik,
• iştahsızlık.

Zatürre Tanısı Nasıl Konur

• Ayrıntılı anamnez (hikaye) ve fizik muayene,
• Akciğer grafisi,
• Gerekli kan testleri,
• Balgam bakısı ve kültürü,
• Bilgisayarlı tomografi.

Zatürre belirtileriyle gelen hastalar muayene edildikten sonra çoğunlukla akciğer grafileri çekilerek tanı konur. Ağır zatürre durumlarında ve hastaneye yatması gereken hastalarda kan testleri, bilgisayarlı tomografi ve balgam testleri gibi ileri incelemeler gerekebilir. Zatürreye neden olan mikrobun belirlenmesi için balgam örneğinin incelenmesi gerekir. Ancak çoğu zaman değişik nedenlerle mikrobu belirlemek mümkün olmayabilir.

 Zatürre Tedavi Nasıl Yapılır

Antibiyotikler, bol sıvı alımı, istirahat, ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler gibi tedaviler genellikle kullanılır. Hastaneye yatması gereken hastalarda daha farklı tedaviler gerekebilir. Çok ağır zatürre durumlarında yoğun bakımda yatış, solunum desteği uygulanma zorunluluğu doğabilir.

Zatürreye neden olan mikrobun belirlenmesi çoğu kez mümkün olmayabilir. Ancak zatürre tanısı konduktan sonra en kısa zamanda antibiyotik tedavinin başlanması gereklidir. Bu nedenle hastanın yaşı, kronik hastalıkları, zatürrenin şiddeti gibi durumlar dikkate alınarak antibiyotik tedavi başlanır. Balgamda herhangi bir mikrobun izlerinin saptanması ve bu mikrobun hangi antibiyotikle tedavi edilebileceğine dair veriler 72 saat içinde sonuçlanır. Sonuçlara göre antibiyotik tedavi yeniden düzenlenebilir.

Hastanın yaşı, hastalıkları, zatürrenin şiddeti gibi durumlara göre ayaktan mı, yoksa hastaneye yatarak mı tedavi edileceğine karar verilir.

Tedavi süresi hastalığın başlangıçtaki şiddetine, sorumlu mikroba, eşlik eden bir hastalığın olup olmamasına ve hastanın bireysel yanıtına göre değişebilir. Genellikle ateşin düşmesini takiben 5-7 gün daha antibiyotiğe devam edilmesi önerilmektedir. Ancak bazı mikrop türlerine bağlı zatürre durumlarında tedavi süresini 10-14 güne bazen 21 güne kadar uzatmak gerekebilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Altta yatan kronik hastalıkların kontrol altına alınması, dengeli beslenme ve bol sıvı alımı, hijyenik önlemler, sigara ve alkol alışkanlıklarının kontrolü ve gerekli ise; pnömokok ve yıllık influenza aşıları ile TGP’nin sıklığı ve ölüm oranı azaltılabilir.

Zatürre ani başlangıçlı ve genellikle tedaviyle hızla iyileşen bir hastalıktır. Tedavi başlangıcından bir veya iki hafta sonra hastanın kontrol için başvurusu gereklidir; kontrolde hastalığın iyileşme süreci ve tedaviye yanıt değerlendirilir. Bazen tedavi süresinin uzatılması veya ek incelemeler gerekebilir.

Bazen de; akciğer kanseri, tüberküloz (verem), radyoterapi sonrası akciğer hasarı, romatizmal hastalıkların akciğer tutulumu, intertisyel akciğer hastalıkları adı verilen daha nadir görülen akciğer hastalıkları da zatürre gibi bulgu verebilir. Bazen de zatürre mikroplara bağlı olmayabilir. Bu durumların ayrımı ve teşhis ve tedavinizin tam yapılabilmesi için bir göğüs hastalıkları uzman hekimine başvurmak ve uzman değerlendirmesi gerekli olacaktır.

Kaynakça;

https://data.unicef.org/topic/child-health/pneumonia