Lenfödem nedir?

• Can Hastanesi

• 1 Kasım 2024 15:36

Lenfödem, çok fazla lenf sıvısının birikmesinden kaynaklanan şişliktir. Genellikle kollarınızı ve bacaklarınızı etkiler, ancak vücudunuzun diğer kısımlarında da olabilir. Bu şişlik, etkilenen bölgede ağrıya neden olabilir ve hareketi sınırlayabilir. Lenf, vücudunuzda lenf damarlarında dolaşan protein açısından zengin bir sıvıdır. Bakteriler, virüsler ve atıklar gibi şeyleri toplar ve bunları lenf düğümlerinize taşır. Lenf düğümleriniz daha sonra sıvıyı filtreleyerek vücudunuzdaki kirleri temizler. Lenfödem birkaç farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir . Bir tedavisi olmasa da şişliği azaltarak kendinizi daha iyi hissetmenizi ve hareket etmenizi sağlayan tedaviler mevcuttur.

Lenfödem neden oluşur?

Lenf sisteminiz hasar gördüğünde veya tıkandığında, sıvı cildinizin altındaki yumuşak dokuda birikebilir. Bu, bilinen bir neden olmadan veya genetik bir kusurunuz olduğu için olabilir. Ancak daha yaygın olarak, aşağıdakiler gibi şeylerden kaynaklanan hasarın bir sonucudur:

• Yaralanma
• Enfeksiyon
• Bir tümör
• Parazitler
• Ameliyattan kalan yara dokusu
• Kalp hastalığı
• Böbrek hastalığı
• Vasküler (kan damarı) hastalığı
• Lenf sisteminize ekstra baskı uygulayan obezite
• Bacak kaslarınızdaki lenf sıvısının dolaşımını etkileyen hareketsizlik

Kanser lenfödemi nasıl etkiler?

Kanser lenf sisteminize çeşitli şekillerde zarar verebilir. Kanserli bir tümör, lenf sıvısının düzgün bir şekilde boşalmasını fiziksel olarak engelleyebilir. Lösemi nedeniyle oluşan fazladan beyaz kan hücrelerinin birikmesi lenf hasarına yol açabilir. Kanser için radyasyon tedavisi veya kanser yayılıp yayılmadığını görmek için yapılabilen lenf düğümlerini çıkarmaya yönelik ameliyatlar da aynı şekilde Lenfödemin kanser tedavisinden sonra ortaya çıkması aylar veya yıllar alabilir.

Karın, meme veya genital bölge gibi lenf düğümleri ve damarlarının yakınında oluşan kanserlerin lenfödeme yol açma olasılığı daha yüksektir.

Lenfödem Türleri nelerdir?

Lenfödemin iki türü vardır;

Primer lenfödem. Bu tür çok daha az yaygındır ve ABD’de her 100.000 kişiden yalnızca 1’ini etkiler. Lenf düğümleriniz veya damarlarınız düzgün gelişmediği veya tamamen eksik olduğu için oluşan genetik bir sorundur. Primer lenfödem belirtileri bebeklik, çocukluk, ergenlik veya yetişkinlikte başlayabilir.

İkincil lenfödem. Bu tür, lenf damarlarınıza veya düğümlerinize zarar veren başka bir durum veya hastalıktan kaynaklanır. En sık meme kanseri tedavisi görmüş kişileri etkiler. ABD’de her 1.000 kişiden yaklaşık 1’ini etkiler.

Skrotal lenfödem; Skrotumu etkileyen nadir bir lenfödem türüdür. Bazen genital lenfödem olarak adlandırılır, ancak genital lenfoma kadın anatomisine sahip kişilerde penisi, pelvisi ve labia’yı da etkileyebilir . Skrotal lenfödem birincil veya ikincil olabilir. Ancak çoğunlukla bir enfeksiyondan veya kanserden veya tedavisinden kaynaklanır. Tedavi edilmezse sakatlayıcı olabilir.

Lenfödem Belirtileri nelerdir?

Lenfödemin en yaygın belirtisi bir veya iki kolda veya bacakta şişliktir. Parmaklara veya ayak parmaklarına kadar uzanabilen bu şişlik genellikle zamanla kademeli olarak gelişir. Ancak bazen aniden olur. İlk başta şişlik yumuşak ve sıvıdır. Zamanla daha yoğun ve lifli hale gelebilir ve cildinizin taneli görünmesine neden olabilir. Lenfödemin diğer belirtileri şunları içerebilir:

• Çok dar gelen giysiler ve takılar
• Kırmızı, şiş veya kalın görünen ve sert hissedilebilen cilt
• Farklı boyutlarda gibi görünen kollar veya bacaklar
• Etkilenen uzuvda ağrı, ağırlık veya sınırlı hareket
• Sert eklemler
• Ellerinizdeki veya ayaklarınızdaki damarlar ve tendonlar artık görünmüyor
• Tekrarlayan enfeksiyonlar

Lenfödem evreleri nelerdir?

Lenfödemi ciddiyetine göre evrelere ayırırlar:

• Evre 0. Lenfödeminizin olduğu bölge gergin veya ağır hissedilebilir ancak şişmiş görünmez. Bazı kişilerde bu aşamada hiçbir semptom görülmez.
• Evre I. Bazen etkilenen bölgede şişlik ve ağır bir his olur. Üzerine bastırdığınızda cildinizde geçici bir çukurluk kalır. Dinlenerek veya etkilenen kol veya bacağı destekleyerek rahatlayabilirsiniz.
• Evre II. Lenfödeminizin olduğu vücudunuzun kısmı çoğu zaman şişmiş görünür ve çevresindeki bölgeden daha sert hissedilir. Üzerine bastırdığınızda çukurlaşma olmaz. Dinlenmek ve uzvu desteklemek işe yaramaz.
• Evre III . Etkilenen bölge çok şişmiş görünür ve oradaki cilt kalın ve sert hissedilir. Hareket kabiliyetinizi biraz kaybedebilirsiniz.

Lenfödem nasıl tedavi edilir?

Lenfödem için tedaviniz, buna neyin sebep olduğuna ve ne kadar ciddi olduğuna bağlı olacaktır. Genellikle, lenf sıvısını şişmiş bölgeden fiziksel olarak uzaklaştırmayı amaçlayan fizik tedavi, kompresyon giysileri ve bandajlar gibi teknikleri içerir. Lenfödem konusunda özel olarak eğitim almış fizik tedavi uzmanları size bu tedaviler hakkında bilgi verebilir.

Tedaviler şunları içerebilir:

Kompresyon giysileri. Bu sıkı kumaş kolluklar veya çoraplar, lenf sıvısının dolaşımına yardımcı olmak için etkilenen uzuv üzerinde baskı oluşturur.

Bandajlar. Tam doğru şekilde sarıldığında, lenf sıvısını vücudunuzun gövdesine doğru itmeye yardımcı olurlar. Ayrıca, aşırı lenf sıvısının etkilenen uzvunuza geri dönmesini önlemeye yardımcı olmak için de takabilirsiniz.

Lenfödem masajı. Bu tür hafif masaj, sıvıyı şişmiş bölgelerden vücudun diğer bölgelerine taşır ve sağlıklı lenf damarları buradan sıvıyı uzaklaştırabilir. Bu masaj tekniklerini kendinizde nasıl kullanacağınızı öğrenebilirsiniz. Buna manuel lenf drenajı da dendiğini duymuş olabilirsiniz .

Lenfödem pompası. Bir kompresyon kılıfı, lenf sıvısını dışarı atmak için zamanlanmış bir programda kolunuza veya bacağınıza baskı uygulayan ve kaldıran bir pompaya takılır.

Lenfödem egzersizi. Lenf drenajını desteklemek ve etkilenen uzvu güçlendirmek için etkilenen bölgedeki kasları nazikçe gerersiniz.

İlaçlar. Lenfödeminiz bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa doktorunuz antibiyotik yazabilir. Ayrıca ağrı kesici de yazabilirler.

Lenfödem ameliyatı

İleri düzeyde lenfödeminiz varsa ve diğer tedaviler işe yaramadıysa, doktorunuz aşağıdaki prosedürlerden birini önerebilir:

Lenfatik baypas . Bir cerrah, lenf sıvısının damar sisteminize akmasını sağlamak için lenf sisteminiz ile kan damarlarınız arasında bağlantılar oluşturur.

Lenf nodu nakli . Cerrahınız vücudunuzun başka bir yerinden sağlıklı lenf nodlarını lenfödemden etkilenen bölgeye nakleder.

Lifli doku çıkarılması. Eğer hareketlerinizi kısıtlayan sertleşmiş bir cildiniz varsa, doktorunuz liposuction veya cerrahi müdahale ile bu lifli dokuyu çıkarabilir.

Lenfödem şikayetiniz için dahiliye kliniğinden randevu alarak tedavinizi planlayabilirsiniz.

Kaynakça;

https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-lymphedema