Hemoglobin için gerekli olan yeterli demir düzeyinin kanda olmaması ile karakterize bir durumdur.

Sadece anne sütü ile beslenen bebeklere 4.ayda demir takviyesi başlanmalıdır.
Bebeklerde 9. ayda kan testi alınarak demir eksikliği açısından tarama yapılmalıdır.
Demir preperatları ve demirden zengin gıdalar tedavide kullanılır.

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Nedir?

Çocuklarda anemi oldukça sık görülür. Aneminin en sık sebebi de yetersiz alıma bağlı demir eksikliğidir. Anemik çocuklarda, yeterli kırmızı kan hücresi veya yeterli hemoglobin yoktur. Hemoglobin; dokulara, organlara ve hücrelere oksijen taşınmasını sağlayan bir proteindir. Demir, Hb oluşumu için gereklidir.

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Neden Olur?

Demir eksikliği sebepleri şunlardır:

1- Demirden Fakir Beslenme:

Çocuklar demiri gıdalardan alır. Ancak bu demirin çok az bir kısmı emilmektedir.

Full-term newborns, born to healthy mothers, have iron that they get during the last three months of pregnancy.
Term bebekler, annesi sağlıklı ise, gebeliğin son 3 ayında annelerinden demir alırlar. Ancak annesinde anemi olan ya da başka sağlık problemleri olup annesinde yeterli demir olmayanlarda ya da erken doğan bebeklerde bu alım yetersiz olacağından demir eksikliği ortaya çıkar.
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) tarafından ilk 6 ay sadece anne sütü önerilmektedir. Ancak anne sütünde yeterince demir yoktur, bu nedenle sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde demir eksikliği olur.
Daha büyük çocuklar, gıdalarıyla yeterli demir alımını sağlayamazlar.

2- Vücut Değişiklikleri: Çocuklar büyüme atağına girdiğinde, daha fazla kırmızı kan hücresi yapmak için daha fazla demire ihtiyaç duyarlar.

3- Gastrointestinal Sistem Problemleri: Bazı GİS ameliyatlarından sonra demir emilimi bozulabilir. Gıdalarla alınan demirin çoğu normalde ince barsaklardan emilir. Bu sistemde meydana gelen herhangi bir problemde demir emilimi bozulacağından demir eksikliği görülebilir.

4- Kan Kaybı: Kan kaybı demir eksikliğine yol açacaktır. Gastrointestinal sistemden kanama, adet görme ya da yaralanma şeklinde kan kaybı buna sebep olabilir.

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Tanısı Nasıl Konur?

Çoğu vakada basit kan testleriyle tanı konur. Rutin taramalar yapılır çünkü anemi çocuklarda çok sık görülür ve sıklıkla semptom vermeyebilir.

Ülkemizde 9.ayda demir eksikliği anemisi taraması rutin olarak yapılmaktadır.
Eğer Hb düzeyi düşük saptanırsa daha ayrıntılı kan testleri yapılması gerekir.
Çocuğunuz için risk varsa, yaştan bağımsız herhangi bir zamanda da kan testleri yapılır.
Yıllık olarak da kan taramaları yapılması önerilir. Çünkü çoğu zaman semptom vermeyebilir.

Tanı Koymak İçin Şu Testler Yapılır:

Tam kan sayımı
Periferik yayma
Serum demir düzeyi ve demir bağlama kapasitesi
Serum depo demiri olan ferritin ölçümü.

Demir Eksikliği Anemisi Olan Çocuklarda Semptomlar Nelerdir?

Solukluk
Huzursuzluk
Halsizlik – yorgunluk
Kalp hızında artış – çarpıntı
Ağrılı ve şiş bir dil
Dalak büyümesi
Pica olarak adlandırılan değişik yeme isteği: örneğin toprak, kahve, kireç ve buz yeme isteği olabilir.

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Tedavisi Nasıldır?

Demir eksikliği anemisini önlemek için AAP (Amerikan Pediatri Akademisi) şunları önerir:
Normal term bebeklerde 4.aydan itibaren, prematürlerde ise ikinci aydan itibaren demir takviyesine başlanır. Bir yaşına kadar rutin devam edilmelidir.
1-3 yaş arasında ise, demirden zengin gıdalarla beslenme sağlanmalıdır: kırmızı et, demirden zengin sebzeler, C vitamini içeren meyveler. Çünkü C vitamini demirin emilimini artırır. Demir içeren gıdalar süt ürünleriyle beraber verilmemelidir (burada kastedilen anne sütü değildir).

Demir eksikliği anemisinde;

1- Demir Takviyeleri: Demir damlaları, şurupları ya da hapları vardır. Demir preperatları genel olarak midede rahatsızlığa yol açar ve dışkı rengini boyayabilirler. Emilimlerini artırmak için aç karnına ya da taze sıkılmış portakal suyuyla beraber alınmaları gerekir. Sadece diyet alışkanlıklarını değiştirerek demir eksikliği tedavisi sağlanamaz, demir preparatları oldukça etkindir. Çok nadiren ilaçları tolere edemeyen çocuklarda damardan demir takviyesi verilmesi gerekebilir. Ancak bunda ciddi alerjik reaksiyonlar geliştiğinden çocuklarda hayatı tehdit edecek düzeyde ciddi anemi olmadığı sürece tercih edilmez.

2- Demirden Zengin Beslenme: Kırmızı et, karaciğer, tavuk, hindi, balık, brokoli gibi lahanagiller, yeşil yapraklı sebzeler, şalgam, karalahana, yeşil fasulye, kuru fasulye, bezelye, barbunya, börülce gibi gıdalar.

Demir Eksikliğinin Komplikasyonları Nelerdir?

Büyüme ve gelişme geriliğine yol açabilir. Nadiren ağır anemi durumunda kalp yetmezliğine kadar ciddi bulgular görülebilir. Mutlaka tedavi edilip tedavi sonrasında kontrol değerlere bakılmalıdır.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları (Pediatri)

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi

Sağlık Rehberi

Tıbbi Birimler

Can Sağlık Grubu