"Spor yaralanması" terimi, en yaygın olarak spor veya egzersiz sırasında meydana gelen yaralanma türlerini ifade eder, ancak bunlar sporcularla sınırlı değildir. Spor yapmasalar bile fabrika işçileri tenisçi dirseği, boyacılar omuz yaralanmaları ve bahçıvanlar tendinit hastalığına yakalanabilirler. Ancak nihayetinde “spor yaralanmaları” aktif bireylerde meydana gelebilen durumları ifade eder. Bu sağlık konusu, kas-iskelet sistemini etkileyen en yaygın spor yaralanmaları türlerine odaklanmaktadır. Kas-iskelet sistemi, vücuda stabilite sağlayan ve hareket etmeyi sağlayan kaslar, tendonlar, bağlar, kemikler ve diğer dokulardan oluşan bir ağdır.
Unutulmamalıdır ki; spor veya egzersiz yaparken bazen olumsuz olaylar meydana gelse de çoğu fiziksel aktivite neredeyse herkes için güvenlidir ve sağlık yararları risklerinden çok daha fazladır.
Yaralanma türü, katıldığınız aktivite türüne, yaşınıza ve cinsiyetinize bağlıdır. Herkes herhangi bir spor yaralanmasına maruz kalabilir, ancak çeşitli faktörler yaralanma riskini artırabilir. Spor yaralanmaları için risk faktörleri şunları içerir:
Spor yaralanmaları akut ve kronik yaralanmalar olmak üzere iki geniş kategoriye ayrılır. Akut yaralanmalar, bir kişinin düşmesi, bir darbe alması veya bir eklemin bükülmesi gibi aniden meydana gelirken, kronik yaralanmalar genellikle vücudun bir bölgesinin aşırı kullanımından kaynaklanır ve zamanla kademeli olarak gelişir. Akut yaralanmalara örnek olarak burkulmalar ve çıkıklar; bazı yaygın kronik yaralanmalar ise koşucu bacağı (shin splint) ve stres kırıklarıdır.
Bazı durumlarda, aşırı kullanım yaralanmalarından kaynaklanan aşınma ve yıpranma, akut yaralanmalara da zemin hazırlayabilir.
Yaygın spor yaralanmaları arasında; omuz, dirsek, diz, bacak, bilek yaralanmaları sayılabilir. Sporcularda sık görülen kas-iskelet sistemi yaralanmaları arasında kırıklar, çıkıklar, burkulmalar, incinmeler, tendinit veya bursit yer alır.
Bir spor yaralanmasının belirtileri, sahip olduğunuz yaralanmanın türüne bağlıdır. Akut bir yaralanmanın belirtileri şunları içerir:
Aşırı kullanıma bağlı kronik yaralanma belirtileri şunları içerir:
Spor yaralanmalarının birçok nedeni vardır. Düşme gibi kazalar, yeterince ısınmamak veya esnememek gibi egzersizle ilgili kötü alışkanlıklar, güvenlik ekipmanı eksikliği veya hasarlı veya yanlış aşınmış ekipmanlar kullanmak, iyi oturmayan veya yeterli desteği sağlamayan ayakkabılar giymek, bir egzersiz programına ani başlama veya vücudunuzun alışık olmadığı fiziksel aktivitede önemli bir artışa geçme gibi.
Akut bir spor yaralanmasının nedeni, vücut kısmının dayanabileceğinden daha büyük bir darbe kuvveti iken; kronik bir yaralanma tipik olarak aynı hareketi tekrar tekrar yapmaktan kaynaklanır. Bazen aşırı kullanım yaralanmaları, dokuları ve eklemleri bozabilir ve akut bir yaralanma için zemin hazırlayabilir.
Bir spor yaralanmasını teşhis etmek için, hekim fiziksel bir muayene yapar. Ne olduğu ve hangi belirtilerin var olduğu hakkında sorular sorulur. Yaralanmanın türüne ve ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak hekim görüntüleme testleri isteyebilir. Bir röntgen, CT taraması veya MRI, vücudunuzdaki yapıların durumunu ortaya çıkaracaktır, ve bu görüntüler spesifik yaralanmanızın anlaşılmasına, teşhis ve tedavi edilmesine yardımcı olacaktır.
Yaralanmanın türüne bağlıdır, ancak çok büyük olmayan yaralanmalarda genellikle ilk yardım olarak en geçerli yöntem “RICE”dir. Bu da; dinlenme, soğuk mobilizasyon, kompresyon, elevasyon şeklindedir. Evde dinlendirilerek, buz uygulayarak, sararak ve bölgeyi yükselterek fayda görülebilir. Daha ciddi yaralanmalar için, bir sağlık kuruluşuna başvurmanız ve rehabilitasyon için fizik tedavi görmeniz gerekebilir. Alçı, atel veya korse takmanız istenebilir. Bazı durumlarda ameliyat dahi gerekebilir. Yaralanmaya neden olan spora veya aktiviteye devam etmeden önce genellikle egzersiz ve diğer terapi türlerini içeren bir rehabilitasyon programı önerilir.
Spor yaralanmalarını önlemeye yardımcı birçok yol vardır:
Aşil Tendiniti
Anneleri Doğumdan Sonra Yeniliyor: Annelik Estetiği
Diyabetik Retinopati
Covid-19 Aşıları Zararlı Mı?
Yenidoğan ve Çocuklarda Kalp Hastalıkları
Beynin Mükemmel Yöntemi: Sorunları Uykuda Çözme
Varis Tedavisi
Check-Up’a Gelirken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Alzheimer Hastalığı
Ertesi Gün Hapı Nedir?
© 2024 Can Sağlık Grubu
